KRO-NCRV Kruispunt aflevering over Butterfly Effect en Landpark Assisië

Verschilmaker Stijn: 'Zorgzaamheid is de sleutel voor geluk'

De druk op de zorg en de woningnood: twee onderwerpen die tot hoofdbrekens leiden. Verschilmaker Stijn van Kreij (47) wil beide problemen tegelijk oplossen.

'In het Brabantse dorpje waar ik opgroeide, was het vanzelfsprekend om iets te betekenen voor een ander. Mijn ouders waren heel actief voor de kerk en het dorp. Ik heb me een tijd lang afgezet tegen de kerk als instituut, maar belangrijke christelijke waarden van toen zijn ongemerkt op mij overgebracht. Voor mij zijn wederkerigheid, solidariteit en compassie heel wezenlijk.  

Voordat ik mijn sociale onderneming startte, werkte ik op woon-zorglocaties. Eerst als muziektherapeut en later als begeleider, locatiemanager en innovatiemanager. Daar en ook tijdens een masterstudie, kreeg ik meer zicht op het zorgstelsel. Steeds vaker vroeg ik me af: waarom zijn de mensen die daar werken vanzelfsprekend in de lead en bepalend? Iedereen - ook zorgorganisaties zelf - wil dat mensen met een zorgvraag meer regie ervaren over hun leven. En dat zij nauw verbonden blijven met de mensen om hen heen. Maar hoe verander je dat in een zorgstelsel waar al handen te kort zijn?

Ik realiseerde me dat we dat we iets moesten veranderen. Niet door te praten, maar door te kijken naar de manier waarop mensen samenleven. Toen kwam ik op het idee om mensen samen te laten wonen. Juist mensen met en zonder zorgvraag. Dat we daarmee ook meteen de woningnood aanpakken, is mooi meegenomen.'

'Dit samenwonen wordt nu georganiseerd in vier woongemeenschappen door mijn sociale onderneming Butterfly Effect. Alle nieuwe bewoners stemmen ermee in dat zij een deel van hun tijd besteden met bewoners van het zorgcomplex. Dat doen ze op hun eigen manier en met hun eigen talenten en het komt voort uit spontane ontmoetingen. Dus dat is anders dan hoe het vrijwilligerswerk nu vaak is vormgegeven.

Een van de gemeenschappen bestaat uit een appartementencomplex waar ook 44 ouderen met dementie wonen. De andere plekken zijn zorglocaties waar we tiny houses hebben geplaatst. Daar is verrassend veel interesse voor. Het kleiner wonen met minder spullen wordt steeds populairder.

Zelf was ik al een tijdje geïnteresseerd in de minimalistische leefstijl die in opmars was. Maar ik merkte aan mezelf dat ik het lastig vond om met weinig spullen te leven. Dus maakte ik een loose list en een regel: als ik iets wilde vervangen moest het kleiner zijn dan wat ik had. Kocht ik een nieuwe koptelefoon, dan moesten de speakers eruit. Ik woon inmiddels in klein appartement en heb nog maar weinig spullen nodig om fijn te kunnen leven.'

'In mijn jeugd ben ik me bewust geworden van die balans tussen onderlinge betrokkenheid en de behoefte aan eigenheid en privacy. Dat evenwicht staat ook centraal in onze gemeenschappen. Ik kom uit een klein dorpje waar ik de monocultuur soms wat verstikkend vond. Ik voelde me niet vrij. Maar tegelijkertijd zocht ik wel naar een vorm van verbinding en verborgenheid. Dat is iets wat veel mensen zullen herkennen denk ik. En dat is precies wat bij het Butterfly Effect kan ontstaan.

Het is echt een win-winsituatie. Voor de oorspronkelijke bewoners van de zorginstelling komen er ineens mensen bij die tijd en aandacht hebben. Dat vermindert al de druk op de zorg. En de nieuwe bewoners van buitenaf doen iets voor de samenleving waar ze zich goed bij voelen. Maar ook maken ze deel uit van een kleine gemeenschap en dat doet ook hen goed.

Ik weet: daar moet ik geen haast bij hebben. Mensen moeten de ruimte hebben om verbindingen te leggen. En wij volgen het met belangstelling zonder ons er tegenaan te bemoeien. Je kunt immers niet aan het gras trekken om het harder te laten groeien. Ik ben ervan overtuigd dat zorgzame gemeenschappen de sleutel vormen voor een gezonder en gelukkiger Nederland.'